ISTORIJA KOJU RETKO KO ZNA: Šta je VUK BRANKOVIĆ radio PRE Kosovskog boja?

Vuk Branković je bio srednjovekovni srpski velmoža, vladar Kosovske oblasti i najznačajnija politička figura Srbije poslednje dve decenije XIV veka.

Bio je veliki dobrotvor i ktitor, izgradio je i obnovio nebrojano manastira, a danas se sa sigurnošću ne zna ni gde je sahranjen. Prema nekim izvorima, grob mu je u svetogorskom manastiru Svetog Pavla, prema drugim u Hilandaru.

Ipak, sve ove činjenice o Vuku Brankoviću manje su ili skoro potpuno nepoznate jer se njegovo ime i danas, vekovima posle, vezuje za izdaju na Kosovu. Iako se celog života borio protiv Turaka, Vuk Branković je tako vremenom postao najpoznatiji “srpski Juda”.

Kako sada smatra najveći broj istoričara, u ovome nema istine, a o izdaji prvi put piše Mavro Orbini puna dva i po veka posle Kosovskog boja! Posle bitke, naslednici kneza Lazara su priznali vrhovnu vlast sultana Bajazita, dok je upravo Vuk Branković nastavio da se odupire Osmanlijama i čuva nezavisnost svoje oblasti.

I koliko je izdaja Vuka Brankovića, stvarna ili izmišljena, naširoko poznata u Srbiji, toliko se o životu ovog velikaša i godinama koje su prethodile Kosovskom boju veoma malo zna.

Evo priče o tome…

Zet kneza Lazara

Vuk Branković bio je najmlađi sin sevastokratora Branka Mladenovića, koji je u doba cara Dušana upravljao Ohridom. Imao je braću Nikolu Radonju i Grgura i bar jednu sestru čije je ime bilo ili Teodora ili Vojislava.

Činjenica da je Branko Mladenović bio sevastokrator verovatno znači da je, na neki način, bio rodbinski povezan sa carskom porodicom. Ista titula dodeljena je Dejanu, rodonačelniku porodice Dejanović, koji je bio oženjen Dušanovom sestrom Jevdokijom. Ako je ova tvrdnja tačna, to zapravo znači da je Vuk Branković bio Nemanjićke krvi.

Posle očeve smrti, pre marta 1365. godine, Vuk sa starijim bratom Grgurom napušta Ohrid i odlazi na porodični posed u Drenici. Njihov najstariji brat Nikola Radonja se pre toga već zamonašio u Hilandaru, pa su Grgur i Vuk nastavili upravljanje teritorijama.

Vuk se oko 1371. godine oženio Marom, ćerkom kneza Lazara, čime se rodbinski povezao sa knezom, sa kojim je tesno sarađivao na širenju njihovih oblasti, pošto je zabeleženo kako su oni “u slozi i ljubavi pobeđivali neprijatelje svoje”. Ta bliska saradnja potrajala je do Kosovske bitke i pogibije Lazara Hrebeljanovića.

Jedan od najmoćnijih

Poraz i pogibija kralja Vukašina i despota Uglješe u Maričkoj bici 26. septembra 1371. godine izmenila je prilike u nekadašnjem srpskom carstvu. Nestanak dvojice najmoćnijih velmoža i stupanje njihovih potomaka u vazalne odnose sa osmanskim sultanom, iskoristila je ostala moćna vlastela, uključujući kneza Lazara i Vuka, koji je do 1377. godine ovladao Skopljem i 1378. godine i Prizrenom.

Tokom 1373. godine, Vuk je ušao u široku koaliciju, stvorenu protiv župana Nikole Altomanovića, inače sina njegove tetke Ratoslave. Posle njegovog sloma i oslepljivanja, knez Lazar, ban Tvrtko, Balšići i Vuk su svojim oblastima pripojili delove Nikoline države, a u Vukovoj oblasti su se našli Senice, Zvečan i delovi Polimlja.

Brankovići su se tako ustoličili kao jedna od najmoćnije vlastele i kao takvi dočekali Kosovski boj 1389. koji se odigrao na teritoriji pod njihovom upravom. Vuk Branković je komandovao desnim krilom srpske vojske.